De overheid wil steeds meer circulair inkopen om zo de bouwsector te verduurzamen. Aannemers krijgen dus steeds vaker te maken met circulaire aanbestedingen, waarbij circulair bouwen het uitgangspunt is.
Wat is circulair bouwen?
Circulair bouwen is bouwen volgens de principes van circulariteit. Dat wil zeggen dat in alle fasen van het bouwproces – van ontwerp, tot bouw, tot beheer – grondstoffen en voorraden in een gesloten kringloop worden gehouden.
Circulair bouwen staat voor zo min mogelijk vervuiling door minimaal nieuwe grondstoffen te gebruiken, en maximaal te hergebruiken. Dit geldt voor het hele bouwproces, dus niet alleen over het materiaalgebruik, maar ook over het minimaliseren van de uitstoot. Met circulair bouwen worden schadelijke emissies naar lucht, water en bodem tot een minimum beperkt.
Waarom circulair bouwen?
Circulair bouwen is een onderdeel van Circulaire Economie: een economisch systeem zonder afval, en waarbij grondstoffen telkens worden hergebruikt. Circulaire Economie is een programma van de Rijksoverheid met als doel dat Nederland in 2050 volledig circulair is.
Circulair bouwen kent twee belangrijke voordelen:
- Verbetering van het milieu
Er komen broeikasgassen vrij bij zowel de productie als de verwerking van materialen. Langer en efficiënter gebruikmaken van grondstoffen vermindert dus de uitstoot van schadelijke emissies. Hierdoor is er minder milieuvervuiling, wat beter is voor de biodiversiteit en het klimaat. Bovendien leidt minder afval tot minder vervuiling van de omgeving.
- Onafhankelijkheid van andere landen
Grondstoffen komen nu deels uit het buitenland. In een circulaire economie worden producten die eerder werden weggegooid, nu hergebruikt om grondstoffen uit te halen. Hierdoor is Nederland in een circulaire economie veel minder afhankelijk van andere landen.
Circulair bouwen in de praktijk
In de praktijk moet de opdrachtnemer al in de ontwerpfase rekening houden met circulair bouwen. De architect maakt voor het ontwerp bijvoorbeeld al keuzes met betrekking tot het materiaalgebruik; denk aan herbruikbaar, gerecycled of natuurlijk materiaal. Ook bij het kiezen van de bouwlocatie speelt circulariteit een rol. Minder reiskilometers en een goede aansluiting op bestaande infrastructuur beperkt de uitstoot van broeikasgassen.
Circulair bouwen kent in de praktijk de volgende uitgangspunten:
-
- Herbruikbare gebouwen bouwen en zo de vraag naar nieuw materiaal beperken;
- Kiezen voor natuurlijke en/of hernieuwbare bronnen;
- Eindige bronnen zo effectief en efficiënt mogelijk toepassen.
Voorbeelden van circulair bouwen
Circulair bouwen wordt in Nederland steeds meer toegepast bij bouwprojecten. Enkele voorbeelden van circulair bouwen zijn:
- Hotel Jakarta in Amsterdam
Tijdens de bouw van dit hotel werd het afval al op de bouwplaats gescheiden en zo veel mogelijk gerecycled. Daarnaast werd zo min mogelijk beton gebruikt, en in het beton dát ze gebruikten is betonpuin verwerkt. Hotel Jakarta is bovendien het hoogste modulaire bouwwerk met een volledig houten draagconstructie in Nederland.
- Het Savannehuis in Blijdorp
Het Savannehuis in Diergaarde Blijdorp is gemaakt van natuurlijke materialen. Het wordt verwarmd door een houtsnipperkachel waarin resthout uit het park wordt gestookt.
- Het Biosintrum in Oosterwolde
Dit kenniscentrum is voor 80% opgebouwd uit natuurlijke materialen. Zo zijn de vloeren gemaakt van een mix van marmoleum en cacaoschillen, en zijn in de wanden oude spijkerbroeken verwerkt als isolatiemateriaal.
- Het fietspad tussen Leeuwarden en Stiens
Het fietspad is het eerste fietspad ter wereld dat volledig is gemaakt van gerecycled toiletpapier.