Tijdelijke subsidieregeling kelders in wervengebied Utrecht
Een tijdelijke subsidieregeling opzetten die eenvoudig is aan te vragen en snel duidelijkheid geeft wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat was de opdracht voor Alexander Bloembergen, die vanuit Flux Partners als omgevingsmanager werkt voor de gemeente Utrecht. Binnen deze rol is hij verantwoordelijk voor een constructieve samenwerking tussen keldereigenaren, bedrijven en de gemeente bij de renovatie van kelders en wal- en kluismuren in het wervengebied.
Historische werfkelders
Het wervengebied in Utrecht dankt zijn naam aan de unieke werven en werfkelders die rond het eind van de 12e eeuw ontstonden aan de Utrechtse grachten. Hier werden handelswaren vanaf boten op de kade geladen en naar de kelders vervoerd. De werven en werfkelders ontstonden door geleidelijke ophoging van de kades door de jaren heen, terwijl de kelders van de grachtenpanden onder het straatniveau werden doorgetrokken tot de waterkant. Inmiddels hebben de werven en werfkelders een monumentale status. Dit betekent dat keldereigenaren en de gemeente het gebied samen voor toekomstige generaties moeten behouden.
Uitdagend uitgangspunt
Alexander werkte voor de gemeente Utrecht aan een subsidieregeling van tijdelijke aard, om zo ervaring op te doen voor een definitieve kostenverdeling tussen de keldereigenaren en de gemeente. De omgevingsmanager geeft aan dat het uitgangspunt van het project uitdagend was: “De periode voorafgaand de start van het traject was er weinig vertrouwen vanuit de keldereigenaren in de gemeente. De gemeente had in het verleden haar verantwoordelijkheid voor het gebied niet genomen waardoor beide partijen niet echt met elkaar in verbinding stonden. De gewenste situatie waar we naartoe wilden werken, was eigenlijk volledig het tegenovergestelde hiervan: een samenwerking tussen alle partijen waarin iedereen elkaar helpt om de kelders te herstellen.”
Trilemma
Alexander vervolgt: “Het lastige aan deze opdracht was dat we op zoek waren naar een regeling die niet complex is en waarin iedereen recht heeft op hetzelfde en waar ook ruimte is voor maatwerk. Je hebt dus te maken met een soort trilemma: je wilt drie aspecten in de financiële regeling verwerken, waarbij de combinatie van twee van die zaken ervoor zorgt dat het derde aspect lastig te realiseren is. Je wil immers dat een regeling voor iedereen gelijk is en tegelijkertijd moet je ook rekening houden met uitzonderingen. Denk daarbij aan situaties waarin de werfkelder er bijvoorbeeld slechter aan toe is doordat deze vroeger is opgeleverd door een slechte bouwer.”
Oplossingsgericht
Door een heldere en duidelijke uiteenzetting voor welke kosten wie verantwoordelijk is in de specifieke situaties, konden Alexander en zijn collega’s een tijdelijke subsidieregeling ontwerpen die iedere aanvrager hetzelfde biedt en tegelijkertijd ook ruimte bood voor maatwerk. “We blijven daarbij bewust weg van uitgebreide technische onderzoeken die kijken naar schade en schadeoorzaken. Als zonder deze onderzoeken geen oorzaak van schade is vast te stellen, betaalt de gemeente voor de eerste 50.000 euro de helft en voor de extra kosten 90%. Zo werken we gericht naar een oplossing toe voor het onderhoud, zonder te vervallen in aansprakelijkheidsdiscussies. Daarbij proberen we elke stap in het aanvraagproces zo eenvoudig mogelijk te maken. Op die manier is het voor iedereen mogelijk om de subsidie aan te vragen.”
Ondersteuning bewoners
Naast het opzetten van een tijdelijke subsidieregeling helpt Alexander ook de keldereigenaren bij de aanvraag van de subsidie en het proces dat hierop volgt. “Als bewoners van een pand met een werfkelder subsidie willen aanvragen, kunnen ze mij benaderen. Ik kijk dan samen met de eigenaren of ze voldoen aan de eisen die gelden voor de subsidie en help hen met het indienen van de aanvraag. Als de subsidieaanvraag wordt goedgekeurd, kan ik ook een marktpartij aandragen die de werkzaamheden kan uitvoeren. Als er bij de werkzaamheden onverhoopt iets misgaat, help ik de bewoners bij de vervolgstappen. We bieden dus echt volledige ondersteuning vanaf de aanvraag tot de afronding van de herstelwerkzaamheden.”
Portfolio voor uitvoeringswerkzaamheden
Een derde project waar Alexander aan werkt voor de gemeente Utrecht is het contact leggen met marktpartijen die de herstelwerkzaamheden willen uitvoeren. “We werken daarbij aan een soort portfolio van bedrijven die de werkzaamheden kunnen en willen uitvoeren, waarbij elke partij zijn eigen expertise heeft. We leggen deze partijen ook uit hoe de processen rondom deze werkzaamheden werken en hoe je met erfgoed moet omgaan. De eigenaren van de werfkelders kunnen dan een van deze partijen vragen om de werkzaamheden uit te voeren. Mochten ze een ander bedrijf willen benaderen om de herstelwerkzaamheden uit te voeren dan kan dat natuurlijk ook, mits deze bedrijven voldoen aan de eisen voor de herstelwerkzaamheden.”
Behoud van erfgoed
Voor Alexander is het werken aan het project van de tijdelijke subsidieregeling voor het wervengebied een mooie ervaring: “Het is een mooie uitdaging om partijen tot elkaar te brengen die in eerste instantie vrij ver van elkaar af stonden. Dat je dan tot een oplossing komt die voor beide partijen werkt, geeft een voldaan gevoel. Bovendien werk je mee aan het behoud van het aangezicht en de leefbaarheid van een stukje Utrecht dat al eeuwen oud is. Dat we er samen voor kunnen zorgen dat dit zo blijft, is fantastisch.”