Bij het uitvoeren van een bouwproject komen altijd risico’s kijken. Een project is bijvoorbeeld niet goed voorbereid, waardoor er onvoldoende rekening is gehouden met omwonenden. Dit kan imagoschade opleveren als gevolg. Door vroegtijdig risico’s op te sporen, worden dit soort gevolgen voorkomen. Risicomanagement helpt bij het identificeren van risico’s en het opstellen van maatregelen om de risico’s te beheersen.
Wat is risicomanagement?
Risicomanagement is het proces van anticiperen op de mogelijke risico’s die bij een bouwproject komen kijken. Het doel is om de risico’s zodanig te beheersen dat er meer kans is dat de organisatie haar doelstellingen bereikt. Door risicomanagement goed toe te passen, worden de gevolgen van risico’s ingeperkt, waardoor het bouwproject effectiever en duurzamer verloopt.
Risicomanagement is niet alleen nuttig voor de organisatie zelf, maar ook voor eventuele aanbestedingen. Door in kaart te brengen welke risico’s er bij het project gemoeid gaan, weten inschrijvers beter waar zij aan toe zijn. Hierop kunnen zij inspelen met hun EMVI-plan, zodat u beter kunt beoordelen welke inschrijvers geschikt zijn voor de opdracht.
Waarom kiezen voor risicomanagement?
Risicomanagement is geen doel op zich, maar een middel om te anticiperen op risico’s. Door vooraf risico’s van stakeholders in kaart te brengen, kunnen eventuele negatieve financiële of juridische gevolgen worden voorkomen. Bovendien brengt risicomanagement niet alleen risico’s aan het licht, maar het maakt ook kansen inzichtelijk. Het zorgt ervoor dat men nadenkt over de risico’s die bij een project komen kijken, zodat er bewuste afwegingen worden gemaakt en hier op de juiste manier naar wordt gehandeld.
Risicomanagement toepassen in 5 stappen
Het fundament van risicomanagement is een risicoanalyse. In een risicoanalyse staat wat de risico’s zijn, wat de oorzaken en mogelijke consequenties zijn, hoe groot de kans is dat deze optreden en welke maatregelen u kunt nemen.
Met onderstaande 5 stappen stelt u een risicoanalyse op:
1. Identificeer de mogelijke risico’s
Beschrijf alle mogelijke risico’s die bij het project komen kijken. Maak hierbij onderscheid tussen het risico zelf en de oorzaak van het risico. Een voorbeeld van een risico: Er komen klachten binnen van omwonenden over een slechte bereikbaarheid en geluidsoverlast tijdens de uitvoerfase. De oorzaak hiervan is onvoldoende overleg met omwonenden in de planfase.
2. Bedenk wat de gevolgen zijn
Als de mogelijke risico’s en oorzaken daarvan in kaart zijn gebracht, beschrijft u de mogelijke gevolgen. Concreet gezegd beschrijven de gevolgen de impact van een risico op de doelen van het project. In het voorbeeld hierboven kunnen conflicten met omwonenden en imagoschade mogelijke gevolgen zijn.
3. Schat de kans en impact van de risico’s in
Bij deze stap bepaalt u de kans dat de risico’s daadwerkelijk optreden. Ook maakt u een inschatting van de impact van deze risico’s. Dit kunt u doen op basis van een vijfpuntsschaal. Omdat het beide een schatting betreft, is het goed om hierbij een groep experts te betrekken. Laat bijvoorbeeld alle betrokkenen eerst een eigen inschatting maken, en bespreek deze vervolgens gezamenlijk. Zo ziet u geen zaken over het hoofd.
4. Bepaal welke maatregelen nodig zijn
Nadat u de kansen en risico’s heeft ingeschat, bepaalt u welke maatregelen er nodig zijn om de risico’s te verkleinen. Belangrijk is hierbij om een afweging te maken tussen de kosten en de impact van de maatregel. Als een maatregel u meer kost dan het oplevert, dan is het in sommige gevallen beter om het risico te laten voor wat het is. Hierbij kunt u de volgende vuistregels aanhouden:
- Kleine kans en weinig impact: accepteer het risico
- Grote kans en weinig impact: accepteer het risico
- Kleine kans en veel impact: neem gepaste maatregelen
- Grote kans en veel impact: neem maatregelen om dit risico te vermijden
Maatregelen kunnen preventief of reactief zijn. Voorbeelden van maatregelen zijn:
- Meer informatie inwinnen
- Omgevingsmanagement inzetten
- Risico spreiden over meerdere leveranciers
- Externe audits uitvoeren
- Verzekeringen afsluiten
- Protocollen opstellen
5. Bepaal de secundaire risico’s
De maatregelen die u neemt, hebben effect op de kans of de impact van de risico’s. In deze stap schat u de gevolgen van de maatregelen in door opnieuw de kans en impact van de risico’s te bepalen. In sommige gevallen brengt een maatregel een nieuw risico met zich mee, of vergroot deze de kans van een ander risico. We spreken dan van een secundair risico.
Nadat u de 5 stappen heeft doorlopen, heeft u een risicoanalyse waarmee u de risico’s van het project helder in kaart heeft. Dit is echter een momentopname; risicomanagement is een doorlopend proces. Het is van belang om de risico’s en de maatregelen periodiek opnieuw te beoordelen.