Ruimtelijke ontwikkelingen hebben invloed op de kwaliteit van ons landschap. Bij het inrichten van een gebied is een goede landschappelijke inpassing belangrijk. Een goede landschappelijke inpassing, positionering en architectuur van gebouwen en de (aan)plant van gebiedseigen beplanting, versterkt het landschap. Bij een goede landschappelijke inpassing kijkt men naar de typische kenmerken en kwaliteiten van een landschap, de wensen van een initiatiefnemer en het ter plaatse geldende beleid. In dit artikel bespreken we in welke situaties een landschappelijke inpassing verplicht is, en wanneer een bestemmingsplan voor landschappelijke inpassing een vereiste is.
Wanneer is een landschappelijke inpassing verplicht?
Bij sommige ruimtelijke ontwikkelingen is een landschappelijke inpassing verplicht. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer voor een project een bestemmingsplan moet worden gewijzigd. De gemeente vraagt u dan om een landschappelijk inpassingsplan op te stellen.
Met een landschappelijk inpassingsplan laat u zien op welke manier ruimtelijke ontwikkeling bijdraagt aan ons landschap. Door passend materiaalgebruik, een passende indeling van het perceel en beheer van de beplanting, sluit een ruimtelijke ontwikkeling aan op het landschap. Een eenduidige inpassing zorgt voor een rustiger beeld in het landschap en draagt bij aan het versterken van de landschaps- en natuurwaarden.
Voor ruimtelijke ontwikkelingen die binnen de bestemmingen Agrarisch 1 en 2 vallen, is een goede landschappelijke inpassing een vereiste. Voor ontwikkelingen van 500 tot 2000 m³ is het opstellen van een herinrichtingsplan noodzakelijk. Bij ontwikkelingen van meer dan 2000 m³ dient u een landschapsplan op te stellen.
Het bestemmingsplan van landschappelijke inpassing
Een landschappelijk inpassingsplan omvat een of twee inrichtingstekeningen, ongeveer vijf pagina’s toelichtende tekst, en beeldmateriaal. Een bestemmingsplan gaat over de toelatingsplanologie waarin mogelijkheden worden geboden voor ruimtelijke ontwikkelingen.
Ruimtelijke inpassing speelt op verschillende schaalniveaus. Bij inpassing van gemeentelijke wegen kan het gaan om afstand tot omgeving en groene inpassing. Als een gemeente bijvoorbeeld een bestemmingsplan vaststelt voor de wegverbreding ter bevordering van de verkeersveiligheid, ligt de focus op het groenbeleid.
Bij de realisatie van een hoogspanningslijn is het rijksbeleid van belang en kijkt men waar de hoogspanningslijn moet komen, en wat de noodzaak is voor het aanleggen van de hoogspanningslijn. De realisatie van een hoogspanningslijn past echter niet in een bestemmingsplan. Er is in dat geval een inpassingsplan nodig, met een ruimtelijke onderbouwing die weergeeft dat er sprake is van een goede ruimtelijke ordening.
De landschappelijke inpassing bij een zonnepark
De komende jaren worden de Nederlandse landschappen aangepast aan de energievoorziening van de toekomst. Naast de komst van windmolens, warmtenetten en geothermische installaties, worden zoveel mogelijk zonnepanelen op de daken van Nederlandse huizen geplaatst. In Nederland wordt gezocht naar meerdere locaties om zonnepanelen in het landschap te plaatsen, om zo het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te bevorderen. Een groen landschap met zonnepanelen, oftewel een zonnepark, is onmisbaar om de gewenste energietransitie waar te maken. Met de zonnepanelen in een zonnepark wordt duurzame energie opgewekt. Een zonnepark levert al snel 5000 tot 8000 euro per hectare op.
De komst van zonneparken vraagt om een landschappelijke inpassing, die voldoet aan het gemeentelijk en provinciaal beleid. Een landschappelijk inpassingsplan van een zonnepark geeft inzicht in de wijze waarop men maatregelen treft om meerwaarde aan het landschap toe te voegen. Hierbij doelt men op aspecten zoals duurzaamheid, natuur, recreatie en lokale ondersteuning. Voor de landschappelijke inpassing van een zonnepark, wordt een bestemmingsplan opgesteld met daarin een beschrijving en visualisatie van de landschappelijke inpassing.
Voorwaardelijke verplichting landschappelijke inpassing
Een voorwaardelijke verplichting van een landschappelijke inpassing houdt in dat een ontwikkeling of activiteit volgens de regels uit het bestemmingsplan is toegestaan, mits men voldoet aan bepaalde verplichtingen. Veel gemeenten buigen zich over de te nemen stappen bij het opnemen van een voorwaardelijke verplichting in het bestemmingsplan. In een bestemmingsplan kan men geen directe verplichting opleggen om ruimtelijke ontwikkelingen daadwerkelijk uit te voeren.
Het is van cruciaal belang dat een voorwaardelijke verplichting op de juiste manier is geformuleerd. Voor iedere partij moet duidelijk zijn dat het gaat om een voorwaardelijke verplichting en geen directe verplichting. Het gaat vooral om de rechtsbescherming die een derde belanghebbende heeft bij de vaststelling van het bestemmingsplan. Indien een maatregel voor landschappelijke inpassing alleen in een privaatrechtelijke overeenkomst is opgenomen, is het voor derde belanghebbenden niet mogelijk om weerstand tegen een activiteit te bieden.