Beginnen aan een nieuw bouwproject in Nederland vraagt om een hoop voorbereidingen. Vanwege de vele wetten en regelgevingen moet u aan allerlei eisen voldoen voordat het bouwproject kan worden gestart. Met de Omgevingswet, die op 1 januari 2023 wordt ingevoerd, bundelt en moderniseert de overheid alle wetten en regels op gebied van ruimtelijke ordening in slechts één wet. Hierdoor veranderen er veel zaken voor bedrijven, burgers en gemeenten.
Wat is de Omgevingswet?
De Omgevingswet bestaat uit regels voor het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. Hieronder vallen onderwerpen zoals:
- natuur
- milieu
- wonen
- ruimtelijke ordening
- infrastructuur
De Omgevingswet staat voor een goed evenwicht tussen het benutten en beschermen van de leefomgeving. Een gunstige bijkomstigheid is dat de Omgevingswet gemeenten de mogelijkheid biedt om met overzichtelijkere regels de leefomgeving met meer samenhang in te richten, wat ook zal leiden tot een betere en snellere besluitvorming. Het voornaamste doel van de Omgevingswet is het bewaken en zorgen voor een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en dit verder ontwikkelen op basis van maatschappelijke behoeften.
De belangrijkste veranderingen omtrent de Omgevingswet in het kort zijn:
- De verschillende plannen voor ruimtelijke ordening, natuur en milieu worden beter op elkaar afgestemd.
- Duurzame projecten worden gestimuleerd.
- Gemeenten, provincies en waterschappen kunnen hun omgevingsbeleid beter afstemmen op hun eigen behoeften en doelstellingen.
Inwerkingtreding Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet betekent een grote inkorting op regels voor de leefomgeving. Wetten op het gebied van water, bodem, lucht, natuur, infrastructuur, gebouwen en cultureel erfgoed worden zoveel mogelijk vereenvoudigd en samengevoegd tot één wet: 26 bestaande wetten worden gebundeld tot 1 wet, en 5000 wetsartikelen worden naar 350 teruggebracht.
De invoering van de Omgevingswet stond sinds oktober 2017 voor 2021 gepland. Doordat de impact van de Omgevingswet groot is, is de invoering van de wet meerdere malen uitgesteld. De nieuwe inwerkingtredingsdatum is nu 1 januari 2023. Deze datum biedt alle betrokken partijen meer tijd en zekerheid om goed te kunnen oefenen met het nieuwe digitale stelsel van de Omgevingswet.
De Omgevingswet is één week controversieel geweest, maar werd in februari 2021 niet controversieel verklaard. Er was namelijk een fout gemaakt bij de stemming.
Veranderingen na invoering van de nieuwe Omgevingswet
Zoals het er nu naar uitziet kunnen we 1 januari 2023 aan de slag met de Omgevingswet. De drie belangrijkste wijzigingen na invoering van de nieuwe Omgevingswet gaan over communicatie. Dit is onder te verdelen in drie onderdelen:
- Decentralisatie: Verschillende verantwoordelijkheden liggen niet meer bij het Rijk maar bij de gemeenten en provincies. Dit is bepalend voor de toekomst van ondernemers in een gemeente.
- Participatie omgevingswet: Participatie speelt een belangrijke rol bij omgevingsmanagement. Bedrijven dienen een proactieve rol richting burgers en gemeenten in te nemen. Als u een nieuwe activiteit wilt starten bent u zelf verantwoordelijk om belanghebbenden daarbij te betrekken.
- Aandachtsgebieden vaststellen. Voor bedrijven waar externe veiligheid een belangrijke rol speelt, worden aandachtsgebieden vastgesteld. Binnen die gebieden moet een gemeente afwegen waar extra maatregelen nodig zijn om groepen burgers te beschermen.
Van Bouwbesluit naar Bbl Omgevingswet
Na de invoering van de Omgevingswet vervalt het Bouwbesluit 2012. De technische bouwvoorschriften uit deze wet worden opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Het Bbl valt onder de vier algemene maatregelen van bestuur onder de Omgevingswet en wordt ook wel de vervanger van het Bouwbesluit 2012 genoemd. In het Bbl worden de algemene rijksregels over veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid bij het (ver)bouwen van een bouwwerk genoemd. Het Bbl bevat algemene regels die gelden voor iedereen die een activiteit verricht of wil gaan verrichten in de fysieke leefomgeving. In de Omgevingswet is per activiteit aangegeven wanneer er een meldingsplicht of een vergunningsplicht geldt. Het Bbl beschrijft welke inhoudelijke regels gelden en of er ruimte is voor maatwerk of soortgelijke maatregelen.
Geconsolideerde versie Omgevingswet
Het Bbl zal voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet nog een aantal wijzigingen ondergaan. De geconsolideerde versie en de werkversie van het Bbl verschillen wat betreft de beschrijving van vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet. De geconsolideerde versie van de Omgevingswet is aangevuld met de laatst bekende wijzigingen die openbaar zijn gemaakt en in het Staatsblad of de Staatscourant gepubliceerd zijn. De toelichting bij de geconsolideerde teksten staat in de Memorie van Toelichting Omgevingswet.